اخلاقِ جذب فالوئر و ممبر در فضاي مجازي

جلب توجه ديگران و راضي كردن آنان به دنبال كردن يك صفحه (فالو كردن) در سايت هايي چون فيسبوك، اينستاگرام و توييتر، يا عضويت در كانال (در شبكه هايي چون تلگرام) يكي از امكانات و درواقع جذابيت هاي سايت هاي اينترنتي و  شبكه هاي اجتماعي است. افزايش عضو(ممبر) و فالوئر امروزه به چيزي فراتر از دعوت ديگران به ديده شدن، كه تبديل به نوعي نشانه حقانيت، مشهور بودن، معروف بودن، و همچنين كسب منافع مادي و موقعيت اجتماعي شده است. اين امر به ويژه درباره چهره هاي معروف جامعه (به قول معروف سلبريتي ها) به طور پررنگ تري مطرح است و از اين رو لازم است از منظر اخلاقي مورد بررسي قرار گيرد.

⛔️     در بررسي اخلاقي عضوگيري در سايت ها و شبكه ها بايد چند نكته مورد توجه قرار گيرد:

⛔️      آيا افزايش ممبر و فالوئر كاري اخلاقي است؟
در پاسخ بايد گفت اين كار بسته به اين كه به چه صورتي انجام شود و در راه چه اهدافي مورد استفاده قرار گيرد داراي احكام اخلاقي متفاوتي است.

⛔️     كاربردهاي مثبت و منفي عضويت:
در صورت برنامه ريزي و مديريت صحيح صاحبان صفحه ها و كانال ها، از اعضا مي توان به عنوان سرمايه اي براي انجام كار خوب اخلاقي استفاده كرد. كارهايي از قبيل كمك به نيازمندان، فرهنگ سازي براي حفظ محيط زيست، دفاع از ارزش هاي اخلاقي، دفاع از هويت ديني و ملي كشورمان و مورادي از اين قبيل كه از مصاديق « تعاون در کارهای خیر» است و بسيار ارزشمند. از سوي ديگر، همين عضويت ها مي تواند عرصه اي براي نقض اخلاق شود كه به خاطر گستردگي و تاثير شبكه ها، موجب امواج سهمگيني شود كه هم به زيان صاحبان كانال ها و صفحات است هم به زيان اعضا هم به ضرر جامعه و از نظر اخلاقي نيز از مصاديق « تعاون در کارهای شر» است و مذموم.

⛔️     ‌ وظايف اخلاقي صاحبان پيج يا كانال در قبال اعضا و فالوئرها
صاحبان كانال ها يا پيج ها از نظر اخلاقي (و حتي شرعي و قانوني) نسبت به تاثيرات مثبت يا منفي صفحه يا كانال خود مسوول هستند. از اين رو لازم است نسبت به وظايف زير احساس مسووليت داشته باشند:
1. ملاك قرار دادن «حق و مصلحت» مخاطبان به عنوان معيار انتشار مطلب در صفحه يا كانال؛ نه صرفا «خوش آمد و رضايت» آنها، و پرهيز از جذب مخاطب به هر قيمت. انتشار تصاوير خصوصي يا مطالب جنجالي و بي محتوا و دروغ براي افزايش مخاطبان، از مصاديق كارهاي غيراخلاقي است.  
2. مراعات اصول اخلاقي در جذب مخاطب، و  پرهيز از كارهايي چون خرید و فروش فالوئر يا فالوئرهای غيرواقعي (فیک)، كه از مصاديق فريب مخاطب است.
3. احساس مسووليت در قبال وقت ديگران، و پرهيز از انتشار مطالب غيرمفيد و غيرضروري
4. احساس مسووليت در فضاي حقيقي و مجازي در قبال شهرت به دست آمده از طريق اعضا. و حتي استفاده ا ز اين سرمايه براي انجام كارهاي نيك وحتي ارتقاي سطح آموزش و تربيت اعضا.
5. پرهيز از غرور و تكبر و تفاخر به خاطر تعداد اعضا. و توجه به اين نكته كه ملاك خوبي و بدي، «تعداد» اعضا و طرفداران نيست، و زياد بودن اعضا يا فالوئرها لزوما به معناي خوب و صالح بودن صاحب پيج، يا درست بودن محتوايي كه ارائه مي كند نيست. بسيار ديده شده كانال هاي غيراخلاقي كه چند صدهزار عضو دارد و كانال ها و صفحات دانشمندان و انديشمندان كه فقط چند صد نفر عضو دارد.
6. حفظ حريم خصوصي اعضا و فالوئرها
7. پرهيز از توهين و تحقير اعضا
8. مراقبت بر اعمال و رفتار خود در فضاي مجازي و حقيقي. به خاطر تاثيري كه كارهاي درست يا نادرست آنها مي تواند در سطح وسيعي در جامعه داشته باشد.

⛔️     وظايف اخلاقي اعضا و فالوئرها
اعضا هم بايد بدانند كه عضويت آنها به طور مستقيم و غيرمستقيم تاثيرات مهمي دارد و مي تواند از مصاديق مشارك در كارهاي خير يا شر باشد و در هر دو صورت از نظر اخلاقي براي آنان مسووليت آفرين است. از اين رو، لازم است به مواردي از اين دست توجه كنند:
1. عدم عضويت يا فالوئر شدن در كانال ها و صفحاتي كه داراي محتواي غيراخلاقي است
2.  پرهيز از به شهرت رساندن كساني كه شايستگي و ظرفيت معروف و مشهور شدن را ندارند.
3. احترام به صاحب ‍پیج و كانال و قوانين آن
4. احترام به دیگر اعضای گروه
5. پ‍رهیز از نگارش يا انتشار تصاوير و مطالب دروغ و يا غيرقابل اعتماد ، يا غيرمعقول
6. پرهيز از ساختن صفحه و كانال به اسم افراد بدون كسب اجازه و رضايت آنها
7. تلاش براي معرفي عملي اخلاق اسلامي و فرهنگ ايراني در صفحات افراد ايراني و غيرايراني (مثلا پرهيز از ارانه مطالب توهين آميز در سايت ورزشكاران و مربيان خارجي).
8. نقد و بررسي سخنان و رفتارهاي نادرست صاحبان كانال يا صفحات، و پايان دادن به عضويت در صورت بي تاثير بودن هشدارها و تذكرات.

نگاهي اخلاقي به ساده لوحی و زودباوری در شبكه هاي اجتماعی

چه خوب فريب مي خوريم، ما ساده لوحان فضاي مجازي : نگاهي اخلاقي به ساده لوحی و زودباوری در شبكه هاي اجتماعی

 از وقتي عضو شبكه هاي اجتماعي شده ايد چند بار قبل از اين كه ادعاي مطرح شده توسط ديگران را قبول يا رد كنيد يا قبل از اين كه آن را براي ديگران ارسال (فوروارد) كنيد از خود پرسيده ايد كه: آيا مدعي براي ادعاي خود «دليل» آورده است؟اگر دليلي ارائه كرده آيا دليلش قابل پذيرش است؟ آيا براي سخني كه از ديگران نقل كرده «سند» ذكر كرده است؟آيا سخن او با عقل يا شرع سازگاري دارد؟
اگر بدون پاسخ به اين پرسش ها مطلبي را قبول يا رد كنيد و (از آن بدتر) آن را براي ديگران ارسال كنيد با عرض معذرت بايد شما را يكي از «ساده لوحان فضاي مجازي» به شمار آورد كه هم خودتان در معرض خطرات اخلاقي و معنوي (و گاه مادي) هستيد هم ممكن است باعث آزار و اذيت ديگران شويد كه آن هم از نظر اخلاقي خطا است.

 چند نمونه از ادعاهاي بدون دليل (همه موارد واقعي و از گروه هاي تلگرامي اخذ شده است):
1.  (درباره يك از برنامه هاي علمي تلويزيون) «واقعا برنامه بی خود، مسخره، بی فایده  و بی ارزشی است . بیشتر شبیه توهینه تا برنامه». شخص ديگري در پاسخ گفته است: « البته برنامه ... هم معایبی دارد، اما باز سطح آن بسیار متفاوت است با چنین برنامه های مبتذلی.»
2. « فیلسوفان بیش از دو هزار سال تاکید کرده بودند که نخستین وظیفه آنان بنیان نهادن معرفتی است که قطعی و موثق به حساب آید، اما کی‌یرکه‌گور به شدت با این نظر مخالف بود»
3. بازیگری که ظاهرا کار وکالت هم می‌کند در صفحه اینستاگرام خود مدعي شده شبكه ماهواره اي «فارسی وان» با شکایت او  بسته شده است. او هیچگونه سندی براي اين ادعاي خود (كه ممكن است درست هم باشد) ارائه نکرده است.
4. جملاتي كه به نقل از افرادي چون دكتر حسابي، دكتر شريعتي، كورش، و حسين پناهي به فراواني در شبكه ها دست به دست مي شود بدون اين كه سند معتبري برايش ذكر شود.

 چرا ساده لوحی در فضای مجازی خطرناکتر از فضای حقیقی است؟ چون در اين فضا فريب خوردن يك انسان ساده لوح مي تواند براي صدها (وبلكه هزاران نفر) مشكل درست كند. بعلاوه كه ديگر امكان جبران خطا هم نيست.  

 نشانه های افراد ساده لوح در فضاي مجازي:
1. اصل را بر صادق بودن دیگران می گذارند (حتی کسانی را که نمیشناسد).
2. اصل را بر درست بودن سخن دیگران می گذارند.
3. اصل را بر مستند بودن سخن ديگران مي گذارند. («حتما طرف يه چيزي مي دونه كه اينو گفته»)
4. با «قلب»شان فكر مي كند تا «عقل»شان. فكر مي كنند واقعيت همان چيزي است كه آنها «دوست دارند باشد». مثلا اگر مطلبي به نفع خودشان يا هموندان فكري، سياسي، سليقه اي، مذهبي، فاميلي يا كاري شان يا به ضرر مخالفانشان باشد بدون سند و مدرك آن را درست مي پندارند (چون در واقع دوست دارند كه درست باشد).
5. به معیارهایی چون مطابقت با واقع و يا سازگاري با حکم عقل و شرع توجه چنداني ندارند.
6. بدون هیچ تاملی درباره یک محتوا و بدون بررسی تبعات احتمالی آن، اقدام به انتشار مطالب دیگران (فوروارد)‌می کنند.

برخي  پیامدهای ساده لوحی:
ممكن است بسياري از مطالب و ادعاها و اخباري كه بدون ذكر سند در شبكه هاي اجتماعي منتشر مي شود واقعا راست باشد ولي مشكل اينجاست كه وقتي چنين رويه اي باب شد، به آساني راه براي دروغ گويان، دغل بازان و فريب كاران باز مي شود كه اين وضعيت پيامدهاي منفي و زيان باري دارد. موارد زير از آن جمله است:
1. ترويج رذايل اخلاقي در فضاي مجازي و حقيقي. رذايلي چون دروغ، تهمت، شايعه سازي،‌ بردن آبروي افراد،‌ گسترش خرافات و تضعيف عقلانيت، حتي به خطر افتادن امنيت كشور.
2. شریک شدن در گناهان و خطاهاي اخلاقي دیگران، به خاطر انتشار مطالب آنها
3. افزايش بي اعتمادي در جامعه و سست شدن شالوده همبستگي اجتماعي و اخلاقي جامعه. چرا كه شخص پس از چندين بار آشكار شدن دروغ بودن ادعاها يا اخبار منتشر شده در اين فضا، كم كم به همه افراد بدبين مي شود.
4. جرات پيدا كردن افراد فريبكار و حقه باز براي تداوم وگسترش کار های غیر اخلاقی خود
5. تمسخر و تحقیر فرهنگ و دین و مذهب و ملیت

توجه داشته باشيم: ساده لوحان فضاي مجازي نه تنها «ابزار»  نقض اخلاق در اين فضا هستند بلكه جزو  «قربانيان» آن هم هستند.

بررسي اخلاقي عكس هاي پروفايل در شبكه هاي اجتماعي

 ما و اين بچه زرنگ هاي شبكه هاي اجتماعي : بررسي اخلاقي عكس هاي پروفايل در شبكه هاي اجتماعي

«سه ماه قبل حوصله‌ام سر رفته بود. تصمیم گرفتم گشتی در فیس‌بوک بزنم. یک درخواست دوستی داشتم. پسری بیست و سه ساله، که خود را مهندس عمران و مدیر یک شرکت ساختمانی معرفی کرده بود. گالری‌اش پر از عکس با ماشین‌های مدل بالا بود. من به ماشین‌های خارجی خیلی علاقه دارم و دیدن این عکس وسوسه‌ام کرد که درخواست دوستی‌اش را قبول کنم. ... متوجه شدم او هم عاشق خودروهای مدل بالاست و خودروهایی که با آن عکس گرفته متعلق به خودش بوده است. ... مهرداد مدعی شد قصد خواستگاری دارد و می‌خواهد من و مادرش را با هم آشنا کند. او من را به خانه‌شان در شمال تهران دعوت کرد. وقتی وارد خانه شدم، شوکه شده و صحنه‌ای که می‌دیدم غیرقابل باور بود. مهرداد با عکس‌هایش خیلی فرق داشت. تازه آنجا بود که فهمیدم در دام مرد کلاهبرداری گرفتار شده‌ام. هیچ راه فراری نداشتم. او در برابر التماس‌هایم می‌خندید. آتش خشم تمام وجودم را فراگرفته بود. به طرف او حمله‌ور شدم و وقتی به خود آمدم، مهرداد غرق در خون، مقابل بالکن روی زمین افتاده بود...» (سايت فراديد، 11 دی 1395)

😎      يكي از امكاناتي كه در فضاي مجازي، به ويژه در شبكه هاي اجتماعي، وجود دارد و امروزه بسيار مورد توجه كاربران اين شبكه ها قرار گرفته امكان گذاشتن تصاوير مورد علاقه خود به عنوان عكس «پروفايل» است. گرچه ممكن است اين موضوع در ابتدا ساده و حتي نوعي سرگرمي به نظر بيايد ولي با اندكي دقت و با توجه به تجربه هاي گوناگون مشخص مي شود كه همين تصاوير كاربردهاي اخلاقي مثبت و منفي فراوان دارد و ممكن است به آبروريزي و حتي مرگ شخص منتهي شود. بنابراين بايد در قرار دادن تصاوير پروفايل دقت فراوان كرد.

😎      علت توجه به عكس هاي پروفايل: حس كنجكاوي و تمايل كاربران به شناخت ديگران در فضاي مجازي موجب مي شود كه عكس هاي پروفايل مورد توجه قرار گيرد؛ به ويژه در مورد افرادي كه اسم و مشخصات خاصي از خود را در معرض ديد ديگران قرار نمي دهند.

😎      علت اهميت اين تصاوير:
1. از طريق عكس هاي موجود در پروفايل «تا اندازه اي» (نه كاملا) مي توان به روحيات شخص، باورهاي او، علايق و سرگرمي هايش، وضعيت شغلي، موقعيت اجتماعي، ديدگاه هاي سياسي و ديني، وضعيت فيزيكي و بدني، وضعيت خانوادگي، شرايط روحي و عاطفي و اطلاعات فراوني ديگري دست يافت؛ حتي اگر كاربر عكس هاي شخصي خود را هم در پروفايل قرار «نداده» باشد.
2. نكته مهم: تصاويري كه در پروفايل تان قرار مي دهيد ديگر اختيارش براي هميشه از دست شما خارج شده است چرا كه در كمتر از چند ثانيه مي تواند در گوشي و كامپيوتر هزاران انسان ضبط شود ، حتي اگر شما آنها را از پروفايلتان حذف كنيد.

😎      برخي كاربردهاي مثبت عكس هاي پروفايل:
1. مشاركت در كارهاي اخلاقي و فعاليت هاي اجتماعي مثبت از قبيل تبليغ براي حفظ محيط زيست و كمك به بيماران خاص
2.  معرفي شخصيت هاي ديني و ملي و علمي
3.  افزايش آگاهي مخاطبان از طريق ارائه مطالب مفيد مذهبي، علمي، فرهنگي، و اطلاعات عمومي مفيد.

😎      بعضي از  پيامدهاي  غيراخلاقي مربوط به تصاوير:
افراد بي اخلاق با توجه به اطلاعاتي كه از طريق تصاوير پروفايل شما به دست آورده اند مي توانند براي تان «نقش بازي كنند» و از اين طريق موجب گرفتاري شما شوند. برخي از اين مشكلات عبارت است از:
1. نقض حريم خصوصي
2.  فريب خوردن و افتادن در دام روابط ناسالم
3. تهديد و اخاذي با سوءاستفاده از تصاوير و اطلاعات به دست آمده از پروفايل
4. تمسخر، استهزا و ريختن آبروي افراد با شيوه هايي چون دست بردن در تصاوير
5. سوءظن افراد خانواده به يكديگر و به خطر افتادن بنيان خانواده

👈👈 همين الان سري به عكس هاي پروفايل تان بزنيد. از خودتان بپرسيد: «اين تصاوير چه اندازه بيانگر شخصيت واقعي من است؟ آيا مي تواند به من آسيب برساند؟ آيا من اصول اخلاقي را در قرار دادن اين تصاوير مراعات كرده ام» بعد هم نوشته ابتداي اين مقاله را بخوانيد. چقدر احتمال دارد كه قرباني بعدي بي احتياطي در شبكه هاي اجتماعي شما يا يكي از اطرافيان تان باشيد؟
حسينعلي رحمتي
16 دي 1395

ايده هاي خوب اخلاقي را به ابتذال نكشيد لطفا

                                                                  براي دسترسي به مطالب بيشتر و جديدتر در

كانال تلگرامي اندكي انديشه عضو شويد. كليك كنيد:

 

⬅️       1. قديمي ها وقتي مي خواستند  دشواري ايام بارداري را به فرزندانشان نشان دهند و آنها را قدردان مادرانشان تربيت  كنند مي گفتند اگر مي تواني براي چند روز يك وزنه چندكيلويي را به شكمت ببند تا بفهمي مادرت چه سختي هايي كشيده است.  امروزه اين ايده، يعني قرار دادن شخص در «موقعيت مشابه» ديگران، ابزاري شده است براي جلب توجه افراد و اطلاع رساني درباره يك موضوع مشخص، مثلا بيماري «اسکلروز جانبی آمیوتروفیک» (ALS) كه موجب آسيب عصب هاي مغز  نخاع مي شود، يا جلب مشاركت مالي و غيرمالي براي يك كار خير. بهره گيري از فضاي مجازي،  و به خصوص شبكه هاي اجتماعي، نيز موجب شده كه اين گونه فعاليت ها به نتايج بهتر و سريعتري برسد. پويش (كمپين) معروف به «چالش سطل يخ» (ice bucket challenge) يا اخيرا «چالش مانكن» (Mannequin Challenge) نمونه هايي از اين گونه فعاليت ها هستند.

⬅️       2. چنين ايده هايي تا وقتي در جهت انجام فعاليت هاي خيرخواهانه و انسان دوستانه باشد نه تنها كاري اخلاقي محسوب مي شود كه تبليغ و مشاركت و همراهي با آنها هم (از باب تعاونوا علي البر و التقوي) كاري نيك و اخلاقي به شمار مي آيد. اما مثل هر فعاليت اخلاقي و اجتماعي ديگر، خود اين گونه تلاش ها هم با چالش هايي مواجه است كه يكي از آنها سرگرم شدن به ظاهر موضوع و حواشي آن و فراموش كردن هدف اصلي است. متاسفانه در كشور ما (و احيانا در ديگر كشورها) برخي افراد عادي (و حتي چهره هاي شناخته شده) از اين پويش ها صرفا به حركت هايي چون ريختن آب به روي همديگر يا ايستادن بي حركت و فيلم گرفتن از آن و انتشار در شبكه هاي اجتماعي اكتفا مي كنند بدون اين كه درباره اهداف آنها  به مردم آگاهي بدهند يا در اين زمينه ها كمك مالي بكنند.چنين كاري موجب مبتذل و لوث شدن يك كار اخلاقي مي شود. به همين خاطر است كه مي بينيم گاهي صدها ويديو از شركت افراد معروف و غيرمعروف كشورمان در اين پويش و چالش ها منتشر مي شود بدون اين كه حتي يك خبر از ميزان كمك مالي آنها منتشر شود.

⬅️       3. مبتذل كردن يك ايده ارزشمند و پايين آوردن آن در حد يك شوخي و سرگرمي تصويري، كاري غيراخلاقي است چرا كه پيامدهاي ناگواري دارد، مثلا موجب كاهش مشاركت جدي افراد در اين گونه فعاليت ها و مانع رساندن خير به ديگران مي شود. اگر كساني اين گونه تلاش ها را وسيله اي براي كسب شهرت يا ثروت يا خيرخواه جلوه دادن خود كنند (بدون اين كه واقعا كمكي به اهداف پويش كننند) كار آنان نه فضيلت بلكه رذيلت اخلاقي محسوب مي شود، چرا كه نوعي استفاده ابزاري (و در واقع سوءاستفاده) از نيت خير ديگران به شمار مي آيد. به اين گونه افراد از قول باباطاهر بايد نصيحت كنيم كه:
تو که نوشم نیی نیشم چرایی      تو که یارم نیی پیشم چرایی
تو که مرهم نیی ریش دلم را        نمک پاش دل ریشم چرایی.

⬅️       4. عوامل گوناگوني را مي توان  براي  رفتارهاي فوق بر شمرد كه يكي از آنها عادت برخي از ما به «راحت طلبي اخلاقي»و انجام «فعاليت هاي اخلاقي بي هزينه» است. اين امر وقتي با شوخ طبعي ايراني و امكانات فراهم شده توسط فضاي مجازي جمع شود، نتيجه همين مي شود كه در بالا گفته شد.

⬅️       5. به هر حال اميدواريم همه ما به عنوان «عامل هاي اخلاقي» اگر در كار خيري مشاركت نمي كنيم دست كم كار خوب ديگران را نيز خراب نكنيم. و از آن بالاتر اميداوريم از اين به بعد نه تنها در كارهايي كه سمت و سوي اخلاقي و خيرخواهانه و كمك به پيشرفت علم و دانش و كاهش درد و رنج ديگران دارد، مشاركت «عملي» داشته باشيم بلكه خود ابتكار عمل را به دست گرفته و با توجه به نيازهاي جامعه خودمان و متناسب با فرهنگ ديني و ملي كشورمان اقدام به تشكيل كمپين هاي ملي و بين المللي كرده و اخلاقي بودن خود را عملا به ديگران نشان دهيم.

درباب يكي از شيرين كاري هاي (غير)اخلاقي ما در شبكه هاي اجتماعي

 براي دسترسي به مطالب بيشتر و جديدتر در

كانال تلگرامي اندكي انديشه عضو شويد. كليك كنيد:

به بهانه انتشار ويديوي دانش آموز مشهور این روزهای فضای مجازی

🔷   يك دانش آموز شيرين زبان اصفهاني  به سوالهايي كه ظاهرا مدير يا معلم او مي پرسند صادقانه و بدون اطلاع از بلايي كه قرار است ما بزرگترها، خواسته يا ناخواسته، به سر او بياوريم پاسخهايي مي دهد كه به نظر اطرافيان جالب مي آيد و از آن فيلمبرداري مي كنند. بلافاصله ويديوي اين گفت و گو در شبكه هاي اجتماعي منتشر مي شود و هر يك از ما پس از لبخند آن را با ديگران به اشتراك مي گذاريم و حتي از روي آن كليپ و دابسمش مي سازيم و كلي از شيرين كاري هاي خودمان لذت مي بريم. پس از چند روز برخي رسانه ها كه سوژه جديدي براي جلب مخاطب پيدا كرده اند وارد ميدان مي شوند و ابتدا او را به يك شبكه استاني و بعد در يكي از شبكه هاي سراسري دعوت مي كنند و به اين ترتيب بچه اي كه تا دو سه هفته قبل يك دانش آموز عادي بود و زندگي معمولي و طبيعي خود را داشت ناگهان تبديل به يك فرد مشهور مي شود و فعلا، دست كم تا وقتي ما بزرگترها يك سوژه جديد پيدا كنيم، موجب سرگرمي ماست.
 در اين كه بسياري از كساني كه موجب چنين وضعيتي براي اين گونه افراد مي شوند هيچگونه قصد بدي ندارند ترديدي نيست، ولي اين امر نمي تواند مانع پيامدهايي شود كه در زير به برخي از آنها اشاره خواهد شد.

🔷   طبيعتا از بچه ساده و صادقي كه هنوز نمي داند آدم بزرگ ها چگونه از طريق شبكه هاي اجتماعي مي توانند او را اسباب سرگرمي، مخاطب سازي، و درآمدسازي كنند و حتي ضربه هاي اخلاقي و آسيب هاي روحي و رواني هولناكي را به او وارد كنند نمي توان انتظاري داشت ولي جاي آن است كه كساني كه اين گونه ويديوها را توليد يا منتشر مي كنند و ما كه به مشهور شدن بي دليل و  «يهويي» افراد، به ويژه بچه ها كمك مي كنيم، به اين چند سوال پاسخ دهيم:
⬅️   1. اگر دو روز ديگر كه اين بچه ها از زير ديد رسانه ها كنار رفتند دچار سرخوردگي، گوشه گيري و ديگر مشكلات درسي، روحي، رواني و عاطفي شدند چه كسي پاسخگوي آنها است؟
⬅️   2. اگر به خاطر اين ويديوها فرد يا خانواده اش هر روز مورد تمسخر قرار گيرند يا آبرو و حيثيت فردي و اجتماعي شان (بدون اين كه هيچكدام تقصيري يا اصلا خبري داشته باشند) به خطر بيفتد و از جهات مختلف متضرر شوند ما كه در اين وضعيت مقصر بوده ايم چه كاري بايد بكنيم؟ اصلا چه كاري مي توانيم بكنيم؟
⬅️   3. اگر چند سال ديگر اين بچه ها بخواهند ازدواج كنند، شغل پيدا كنند، مدير جامعه شوند ولي به خاطر انتشار اين ويديوها فرصت هاي خوب را از دست بدهند چه بايد بكنند؟ آيا ما حاضريم ضررهاي مادي و غيرمادي يك عمر آنها را جبران كنيم؟
⬅️   4. اگر وقتي اين بچه ها بزرگ شدند از كاري كه ما به سر آنها آورده ايم ناراحت و ناراضي بودند، چه بايد بكنند؟ در برابر بي دقتي و بي احتياطي ما از چه كسي بايد شكايت كنند؟
⬅️   5. چنين افرادي وقتي بزرگتر شدند و با پيامدهاي كاري كه ما با آنها كرده ايم مواجه شدند آيا اين احتمال وجود ندارد كه تصميم بگيرند از جامعه به هر طريقي كه مي توانند انتقام بگيرند؟
⬅️   6. از سوي ديگر، اگر چنين افرادي پس از كسب شهرت ناخواسته و بدون دليل، از خانواده خود، از اطرافيان و از جامعه طلب كار شدند و سطح توقعشان در زمينه هاي مختلف از حد معمول و معقول خود بالاتر برود چه بايد كرد؟ اگر اينگونه شهرت هاي كاذب موجب متضرر شدن جامعه شد چه كسي مسوول آن است؟
⬅️   7. اگر هر يك از ما كه در ايجاد چنين وضعيتي براي اين بچه ها نقش داشته ايم، در آينده به اين نتيجه رسيديم كه كارمان خطا بوده است چگونه مي توانيم اين خطا را (كه حق الناس است) جبران كنيم؟ حتي اگر صاحب حق ما را ببخشد با اثرات وضعي كاري كه كرده ايم چه بايد بكنيم؟ مگر يكي از شرايط توبه، جبران خطا نيست؟

👈 سوالات بالا نشانگر آن است كه انتشار مطلبي كه براي ما كمتر از يك دقيقه وقت مي گيرد و باعث شادي و خوشحالي مان مي شود، چگونه مي تواند براي يك فرد يا خانواده تا آخر عمر هزينه ساز باشد.
👈 بهتر است از اين به بعد قبل از اين كه چنين مواردي را توليد يا منتشر كنيم، ابتدا وجدان اخلاقي خود را قاضي كنيم و به سوال هايي كه مطرح شد پاسخ دهيم.
👈 آنچه درباره دانش آموز اصفهاني گفته شده فقط يك نمونه بود. در گذشته از اين موارد در شبكه هاي اجتماعي اتفاق افتاده و در آينده هم به احتمال زياد اتفاق  خواهد افتاد. پس آنچه گفته شده فقط بهانه اي بود براي اين كه در فضاي مجازي اخلاقي تر عمل كنيم. شايد قرباني بعدي خود ما يا يكي از اعضاي خانواده مان باشد.
‼️ فضاي مجازي نسبت به قربانيان خود بسيار بي رحم است. مواظب باشيم به دست خودمان خود (و ديگران) را به هلاكت نياندازيم. « وَلَا تُلْقُوا بِأَيْدِيكُمْ إِلَى التَّهْلُكَةِ» (سوره بقره، آيه 145).  
حسينعلي رحمتي
27 آذر 1395

بايد ها و نبايدهاي حضور حوزويان در فضاي مجازي

 

 

 

 

گفت و گو با مجله «حريم امام»، ش 236، مهر 1395 (دانلود متن كامل از اينجا)

 

 

 

⭕️ از آنجا كه موضوع گفت وگوي حاضر تعامل حوزويان با فضاي مجازي و حضور آنان در اين فضا است، لطفا ابتدا تعريفي از اين فضا ارائه كنيد.

✅  آنچه امروزه با عنوان «فضاي مجازي» شناخته مي شود در واقع محيطي است كه با بهره گيري از ابزارها و فناوري هاي ارتباطي و اطلاع رساني و به طور خاص اينترنت به وجود آمده است. در واقع شبكه جهاني اينترنت با متصل كردن ميليون ها كامپيوتر و تلفن همراه به يكديگر صدها ميليون انسان را در سراسر جهان به هم مرتبط كرده و‌ موجب شكل گيري شبكه هاي ارتباطي تو در تو و بسيار گسترده و فراهم سازي فضايي شده است كه با عنوان فضاي سايبر يا فضاي مجازي، به موازات فضاي حقيقي زندگي روزمره انسان، شده است. بر بستر اين فضا است كه امروزه «شبكه هاي اجتماعي» به عنوان گسترده ترين دستاورد فضاي مجازي موجب ارتباط و تعامل نزديك افراد شده است.

⭕️ شكل گيري اين فضا چه تاثيراتي داشته است؟
 ✅  تاسيس و توسعه هر فناوري از جهات مختلف بر روي زندگي انسان تاثير مي گذارد و به هر اندازه كه ميزان دسترسي به آن بيشتر باشد شعاع تاثيرش هم بيشتر خواهد شد. اختراع كامپيوتر و شكل گيري فضاي مجازي نيز از اين قاعده بيرون نيست. امكانات اين فضا موجب بالا رفتن سطح آگاهي افراد، دسترسي آنها به اقيانوسي از داده هاي درست و نادرست، ارتباط با افراد مختلف و شكل گيري گروه هاي جدي شده است. از آنجا كه هم از اينترنت  براي كارهاي مختلف استفاده مي شود هم داده هايي كه در اين فضا تبادل مي شود مربوط به موضوعات گوناگون است، تاثيرات آن هم به ابعاد گوناگون زندگي انسان مربوط مي شود.
 امروزه فضاي مجازي بر روي سبك زندگي افراد، نگرش آنها به خويشتن، به انسان هاي ديگر، و به طبيعت، همچنين بر روي فرهنگ و آداب و رسوم و حتي باورهاي ديني و مذهبي آنان تاثير گذاشته است يا مي تواند تاثير بگذارد.

⭕️ به نظر شما روحانيون و حوزه هاي علميه چه مواجهه اي با فضاي مجازي بايد داشته باشند؟
✅  اجازه دهيد ابتدا به قول طلبه ها «تاسيس اصل» كنم و بعد بر اساس آن پاسخ شما را بدهم. به نظر بنده به دلايل مختلف امروزه اصل بر حضور جدي حوزويان در فضاي مجازي است؛ اين حضور هم شامل طلاب به صفت فردي شان مي شود هم خود حوزه به عنوان يك نهاد ديني. بي توجهي به اين فضا و امكانات آن يعني محروم كردن خود از يك فرصت بسيار عالي براي عمل به وظايف ومسووليت هاي طلبگي.
 وضعيتي كه اين فضا ايجاد كرده است از نظر تعداد مخاطبان، امكان دسترسي به افراد، امكان انتشار مطالب، و پاسخگويي به سوال هاي مربوط به دين و دينداران، هيچگاه در طول تاريخ براي حوزه هاي علميه فراهم نبوده است. كوتاهي در استفاده از اين فضا، پيامدهاي ناگوار فراواني را در پي دارد. مسوولان حوزه لازم است كه علاوه بر برنامه ريزي جهت آشنايي طلاب با فضاي مجازي، براي توليد محتواي مناسب و استفاده از اين فناوري براي تبليغ دين زيرساخت ها و امكانات انساني و مادي لازم را فراهم نمايند.

بقيه در ادامه مطلب

ادامه نوشته

حوزه هاي علميه، اخلاق و شبكه هاي اجتماعي

 

چكيده مقاله ارائه شده در دومين همايش اخلاق حوزه هاي علميه، اصفهان، نهم ارديبهشت 1395

عنوان مقاله:

«حوزه و حضور بر منبر مشبك: ضرورت ها و بايسته هاي اخلاقي حضور طلاب در شبكه هاي اجتماعي»

 

طلاب و روحانيان حوزه هاي علميه براي ايفاي رسالت خطير خود در عصر حاضر گريز و  گزيري از شناخت عوامل موثر بر باورها و اخلاقيات انسان امروز ندارند، و بر اين اساس لازم است كه به شبكه هاي اجتماعي نيز، به عنوان يكي از مهم ترين اين عوامل توجه كنند. حضور در اين شبكه ها به عنوان منبري جديد براي تربيت اخلاقي و تبليغ دين، يك مسووليت و وظيفه اخلاقي نيز هست. مقاله حاضر در صدد بررسي اين وظيفه اخلاقي است. پرسش اصلي آن است كه از نظر اخلاقي چه ضرورت هايي براي توجه حوزه هاي علميه به شبكه هاي اجتماعي وجود دارد و از سوي ديگر حضور جدي وموثر در اين شبكه ها يا در ارتباط با اين شبكه ها، چه بايسته هاي اخلاقي را ايجاب مي كند. انگاره مقاله نيز آن است كه اموري چون كمك به ديگران، ايفاي هر چه بهتر وظيفه خود، كاهش رنج و درد ديگران و بسترسازي براي دانش افزايي و رشد علمي نشان دهنده ضرورت توجه حوزويان به شبكه هاي اجتماعي است، و مواردي چون  تقيد عملي حوزويان به اخلاق در شبكه ها، مسئله شناسي اخلاقي، موضوع شناسي، مخاطب شناسي، برخورد محترمانه با اعضاي شبكه ها، پرهيز از اظهار نظر در امور بيرون از حوزه تخصص نيز از جمله بايسته هاي حضور موفق روحانيان در شبكه هاي اجتماعي است. براي بررسي بهتر موضوع، پس از مباحث مقدماتي و بيان ضرورت ها، بايسته ها و شرايط حضور حوزويان در اين شبكه ها در ذيل دو عنوان «بايسته هاي نظري و بايسته هاي عملي (از نظر توليد محتوا و از نظر تعامل با شهروندان شبكه ها) بيان خواهد شد.

فايل صوتي ارائه مقاله را مي توانيد از اينجا دانلود كنيد.