درباب يكي از شيرين كاري هاي (غير)اخلاقي ما در شبكه هاي اجتماعي
براي دسترسي به مطالب بيشتر و جديدتر در
كانال تلگرامي اندكي انديشه عضو شويد. كليك كنيد:
به بهانه انتشار ويديوي دانش آموز مشهور این روزهای فضای مجازی
🔷 يك دانش آموز شيرين زبان اصفهاني به سوالهايي كه ظاهرا مدير يا معلم او مي پرسند صادقانه و بدون اطلاع از بلايي كه قرار است ما بزرگترها، خواسته يا ناخواسته، به سر او بياوريم پاسخهايي مي دهد كه به نظر اطرافيان جالب مي آيد و از آن فيلمبرداري مي كنند. بلافاصله ويديوي اين گفت و گو در شبكه هاي اجتماعي منتشر مي شود و هر يك از ما پس از لبخند آن را با ديگران به اشتراك مي گذاريم و حتي از روي آن كليپ و دابسمش مي سازيم و كلي از شيرين كاري هاي خودمان لذت مي بريم. پس از چند روز برخي رسانه ها كه سوژه جديدي براي جلب مخاطب پيدا كرده اند وارد ميدان مي شوند و ابتدا او را به يك شبكه استاني و بعد در يكي از شبكه هاي سراسري دعوت مي كنند و به اين ترتيب بچه اي كه تا دو سه هفته قبل يك دانش آموز عادي بود و زندگي معمولي و طبيعي خود را داشت ناگهان تبديل به يك فرد مشهور مي شود و فعلا، دست كم تا وقتي ما بزرگترها يك سوژه جديد پيدا كنيم، موجب سرگرمي ماست.
در اين كه بسياري از كساني كه موجب چنين وضعيتي براي اين گونه افراد مي شوند هيچگونه قصد بدي ندارند ترديدي نيست، ولي اين امر نمي تواند مانع پيامدهايي شود كه در زير به برخي از آنها اشاره خواهد شد.
🔷 طبيعتا از بچه ساده و صادقي كه هنوز نمي داند آدم بزرگ ها چگونه از طريق شبكه هاي اجتماعي مي توانند او را اسباب سرگرمي، مخاطب سازي، و درآمدسازي كنند و حتي ضربه هاي اخلاقي و آسيب هاي روحي و رواني هولناكي را به او وارد كنند نمي توان انتظاري داشت ولي جاي آن است كه كساني كه اين گونه ويديوها را توليد يا منتشر مي كنند و ما كه به مشهور شدن بي دليل و «يهويي» افراد، به ويژه بچه ها كمك مي كنيم، به اين چند سوال پاسخ دهيم:
⬅️ 1. اگر دو روز ديگر كه اين بچه ها از زير ديد رسانه ها كنار رفتند دچار سرخوردگي، گوشه گيري و ديگر مشكلات درسي، روحي، رواني و عاطفي شدند چه كسي پاسخگوي آنها است؟
⬅️ 2. اگر به خاطر اين ويديوها فرد يا خانواده اش هر روز مورد تمسخر قرار گيرند يا آبرو و حيثيت فردي و اجتماعي شان (بدون اين كه هيچكدام تقصيري يا اصلا خبري داشته باشند) به خطر بيفتد و از جهات مختلف متضرر شوند ما كه در اين وضعيت مقصر بوده ايم چه كاري بايد بكنيم؟ اصلا چه كاري مي توانيم بكنيم؟
⬅️ 3. اگر چند سال ديگر اين بچه ها بخواهند ازدواج كنند، شغل پيدا كنند، مدير جامعه شوند ولي به خاطر انتشار اين ويديوها فرصت هاي خوب را از دست بدهند چه بايد بكنند؟ آيا ما حاضريم ضررهاي مادي و غيرمادي يك عمر آنها را جبران كنيم؟
⬅️ 4. اگر وقتي اين بچه ها بزرگ شدند از كاري كه ما به سر آنها آورده ايم ناراحت و ناراضي بودند، چه بايد بكنند؟ در برابر بي دقتي و بي احتياطي ما از چه كسي بايد شكايت كنند؟
⬅️ 5. چنين افرادي وقتي بزرگتر شدند و با پيامدهاي كاري كه ما با آنها كرده ايم مواجه شدند آيا اين احتمال وجود ندارد كه تصميم بگيرند از جامعه به هر طريقي كه مي توانند انتقام بگيرند؟
⬅️ 6. از سوي ديگر، اگر چنين افرادي پس از كسب شهرت ناخواسته و بدون دليل، از خانواده خود، از اطرافيان و از جامعه طلب كار شدند و سطح توقعشان در زمينه هاي مختلف از حد معمول و معقول خود بالاتر برود چه بايد كرد؟ اگر اينگونه شهرت هاي كاذب موجب متضرر شدن جامعه شد چه كسي مسوول آن است؟
⬅️ 7. اگر هر يك از ما كه در ايجاد چنين وضعيتي براي اين بچه ها نقش داشته ايم، در آينده به اين نتيجه رسيديم كه كارمان خطا بوده است چگونه مي توانيم اين خطا را (كه حق الناس است) جبران كنيم؟ حتي اگر صاحب حق ما را ببخشد با اثرات وضعي كاري كه كرده ايم چه بايد بكنيم؟ مگر يكي از شرايط توبه، جبران خطا نيست؟
👈 سوالات بالا نشانگر آن است كه انتشار مطلبي كه براي ما كمتر از يك دقيقه وقت مي گيرد و باعث شادي و خوشحالي مان مي شود، چگونه مي تواند براي يك فرد يا خانواده تا آخر عمر هزينه ساز باشد.
👈 بهتر است از اين به بعد قبل از اين كه چنين مواردي را توليد يا منتشر كنيم، ابتدا وجدان اخلاقي خود را قاضي كنيم و به سوال هايي كه مطرح شد پاسخ دهيم.
👈 آنچه درباره دانش آموز اصفهاني گفته شده فقط يك نمونه بود. در گذشته از اين موارد در شبكه هاي اجتماعي اتفاق افتاده و در آينده هم به احتمال زياد اتفاق خواهد افتاد. پس آنچه گفته شده فقط بهانه اي بود براي اين كه در فضاي مجازي اخلاقي تر عمل كنيم. شايد قرباني بعدي خود ما يا يكي از اعضاي خانواده مان باشد.
‼️ فضاي مجازي نسبت به قربانيان خود بسيار بي رحم است. مواظب باشيم به دست خودمان خود (و ديگران) را به هلاكت نياندازيم. « وَلَا تُلْقُوا بِأَيْدِيكُمْ إِلَى التَّهْلُكَةِ» (سوره بقره، آيه 145).
حسينعلي رحمتي
27 آذر 1395
با سلام