براي سهولت دسترسي به مطالب بيشتر و جديدتر در كانال تلگرامي اندكي انديشه عضو شويد. كليك كنيد:

 

صوفی نهاد دام و سر حقه باز کرد         بنياد مكر با فلك حقه باز  کرد
بازي چرخ بشكندش بيضه در كلاه       زيرا كه عرض شعبده با اهل راز كرد
                                                                          ( حافظ )
🔷  از نقل آنان که دستی در عُرف عرفان داشته و ریزه‌خوار خوان مائده‌های ماورایی‌اند چنین بر می‌آید که سپردن دل به خنکای زلال منابع معنوی، روح را جلا داده و انسان را از عطر دلاویز بوستان ناپیدا کرانه عالم معنا سرمست می‌کند. دور افتادگان از این وادی، و فرورفتگان در منجلاب عالم ماده را طبیعتا از این امور بهره چندانی نیست و ادراک آنچه اهل راز گفته اند برای‌شان دشوار می‌نماید. هر چند «آن را که خبر شد خبری باز نیامد» و او را «مهر کردند و دهانش دوختند»، ولی «شرب مدام» سالکان مسلک عرفان نشان می‌دهد که آن سوی پرده خبرهایی هست و با جد و جهد و لطف، می‌توان در پیاله «عکس رخ یار» دید. این نیست مگر به خاطر آن که در درون آدمی همواره گرایشی به سوی فرا رفتن از عالم ماده و گام نهادن در عالم معنا وجود داشته و دارد.

🔷  جامعه ایرانی نیز همواره شاهد بروز چهره‌ها و نحله‌های عرفانی بوده است. با آمدن اسلام به ایران، عرفان اسلامی نیز در این دیار به‌گونه‌ای پر رنگ‌تر جلوه‌گر شد. برآمدن عارفان عامل، نگارش آثار عرفانی فراوان، و تبیین جنبه‌های عملی و نظری عرفان، از جمله ثمره‌ها و پیامدهای شکل گیری عرفان اسلامی بوده است، هر چند البته در کنار یا در برابر آن، افراد و گروه‌های مدعی نیز فراوان بوده‌اند و این موضوعی است که در مکتوب حاضر مورد مداقه قرار می‌گیرد.

🔷  مقصود از عرفان نما (pseudo-mysticism) چیست؟ در اینجا، از باب «تُعرف الاشیاء باضدادها»، ابتدا مقصود خود را از عرفان اصیل و قابل دفاع بیان می‌شود تا در پرتو آن بتوان مفهوم آنچه را که شبه عرفان و عرفان‌نما نامیده می‌شود دریافت. عرفان مورد دفاع این مقاله، عرفانی است که متكي به موارد زير باشد:
1. برخورداري از دستگاه دینی، معرفتی و انسان‌شناختی نظام مند؛
2. داراي ارتباط با خداوند به عنوان یک مبدا متعالی؛
3. ناظر بودن به انگیزه صحیح و اهداف مشروع؛
4. بهره مندي از روش‌های مشروع، معقول و منطقی؛
5. برخورداري از تعادل و دوری از افراط و تفریط(مثلا درباره دنیا و آخرت،  درون گرایی و برون گرایی، وظایف و مسوولیت‌های فردی و اجتماعی)
6. راهبري شدن توسط افراد با صلاحیت وداراي سابقه سلوكي روشن.
 بقيه در ادامه مطلب